Romatoid Artrit (RA) eklemlerimizin dışında, iç organlarımızda da hasar ve zedelenmelere yol açabilen bir hastalıktır. Özellikle akciğerlerimiz (AC) bu hastalıktan etkilenen önemli bir organımızdır  ve etkilenmesi, hayati sonuçlara kadar ilerleyen tablolara yol açabilir.  Akciğerleri etkilenen hastalarımız karşımıza;

• Kuru öksürük
• Uzun süreli öksürük
• Balgamlı öksürük
• Ses kalınlaşması, ağrılı yutma
• Nefes darlığı
• Oksijeni az ortam ve odada, kalabalıkta sıkışma hissi
• Yürüme kapasitesinde azalma
• Çabuk yorulma
• Merdiven veya yokuşta zorlanma
• Dudaklarda morarma
• Düz yatakta yatamayıp, oturur pozisyonda rahat nefes alabilme
• Soğuk terlemeler
• Baş ağrıları
• Çarpıntı gibi şikayetlerle gelebilirler. Bu duruma yol açan akciğer kaynaklı romatolojik durumlar sayıca aslında tahmin ettiğimizden daha çoktur ve tedavileri de birbirinden farklılıklar gösterebilirler. Özellikle ağır komplikasyonlarda, yani eşlik eden ek sorunların varlığında, hastalığın fark edilerek bir an evvel tedavi edilmesi gerekir. Aksi halde ilerleyici bir tablo karşımıza çıkar ve bu durum bazen hayat kalitesini bozar ve hatta hayatı tehdit ederek, ölüme kadar seyreden sonuçlara yol açabilir.  Akciğerlerimizde görülen bu durumlar nelerdir diye bakarsak:

1. Akciğer zarlarında gelişen sorunlar: Bunların en önemlisi AC’lerimizi saran zarların arasında sıvı birikmesidir ve plevral efüzyon olarak isimlendirilir. Bazen de bu zarların romatizmal iltihabı meydana gelişebilir ve plörit ismini veririz. Nefes almakla batıcı tarzda bir ağrıya yol açar.
2. Akciğer dokusunda gelişen harabiyet: İlerleyici bir nefes darlığı ve solunum sıkıntısına yol açar. Akciğerin yapısı bazen yavaş bazen de hızla harap olmaya başlar.  Bozulma şekline göre de tedavi farklılık gösterir. Derhal fark edilmeli ve tedaviye başlanmalıdır. Akciğer zarının altındaki hava balonlarının yırtılması ile pnömotorax olarak  adlandırdığımız klinik tablo gelişir. Akciğerde bazen nodüller de görülebilir ve bu nodüller, yakın takip edilerek, kanser ile ayrımı yapılır. Şüpheli durumlarda da örnek alınabilir.
3. Solunum yollarında gelişen sorunlar: Solunum yollarının tıkanması nadir bir durumdur ve üst hava yolundaki bir eklemin tutulumu ile veya nadiren nodül dediğimiz, basit bir beze oluşumu ile karşımıza çıkar ancak belirttiğim gibi hayli ender bir durumdur.  Özellikle sigara içen kişilerde, ağız kuruluğunda karışan tablolar gelişebilir.
4. Akciğerle ilgili damar sorunları: Kalpten akciğere doğru giden ana damarda basınç yükselebilir. Bu duruma  pulmoner hipertansiyon  ismi verilir ve romatoid artritte nadiren gelişir.  Ağır, hızlı ilerleyen, tedavisinde uyumsuz hastalarda akciğerlerde vaskülit dediğimiz, damarların ödemlenmesi ve az-çok kanama ile kendini gösterdiği bir tablo gelişebilir.
5. Enfeksiyonlar: Romatoid artrit olmak veya kullandığımız ilaçlar nedeniyle, bağışıklık sisteminin düşmesi, pnömoni yani zatürre dediğimiz tabloya yol açar.  Ateş, üşüme ve titreme ile başlayan bir durumdur.
6. İlaç yan etkileri: Malesef ki, bazen kullandığımız ilaçlar da akciğerlerde yan etki yapabilir. Özellikle metotreksat ve leflunomid bu konuda öne çıkarlar. Ancak tüm biyolojik ilaç kullanımlarında artan bir enfeksiyon riski vardır. Bu ilaçları başlarken belli kurallara dikkat edilmezse, verem riski de ortaya çıkabilir.
7. Kanserler: Romatoid artrit hastalarında akciğer kanseri oranı topluma göre biraz daha fazladır. Özellikle sigara içicisi kişilerde bu risk oranı daha da fazladır.

Prof.Dr. Ahmet Mesut Onat

Gaziantep