Romatoid Artrit (RA)’in en fazla etkilediği organlardan birisi de kalbimizdir. RA hastalarında, kalp ve damar hastalıklarının oranında artış görülür. RA olmak, kalp hastası olmak için başlı başına bir risk faktörüdür. Eğer;

• tedavi süreci iyi yönetilmemiş,
• hastalığı sürekli aktif kalmış,
• eklem hasarları ve şekil bozuklukları gelişmiş,
• hala sigara içen bir RA hastasıysanız kalp hastalığı gelişme ihtimaliniz cidden artmış ve buna bağlı hayati riskiniz mevcut demektir.

Bir RA hastası, kilo alıyor, kolesterol değerleri artıyor, tansiyonu yükseliyor ise ve/veya şeker hastalığı mevcutsa, ailede erken kalp hastalığı ve bu nedenle ölümler var ise,  mutlaka hayat şeklini ve tedavisini yeniden gözden geçirmemiz gerekir.

RA hastasında kalp, farklı şekillerde etkilenebilir;

1. Koroner arter hastalığı klasik olarak en fazla bilinen etkilenme şekli olup, kalp damarlarının normal topluma göre daha erken  tıkanarak, kalp krizi ve buna bağlı hayati riskin arttığı durumdur.
2. Perikardit yani kalp zarları arasında sıvı birikmesidir.
3. Miyokardit, kalp kasının hastalanarak kalbin pompa fonksiyonunun bozulduğu ve RA’da nadiren görülebilen bir kalp hastalığı tipidir.
4. Ritim bozuklukları RA’da, benzer yaştaki diğer insanlardan daha sık görülmektedir.
5. Koroner vaskülit ise kalp damarının iltihabi tutuluş şeklidir ki, özellikle tedavisiz kalmış ve ağır hastalarda nadiren gelişir.

Peki biz hastalarımızdaki kal tutulumunu nasıl tespit edebiliriz? Öncelikle bundan şüphe etmemiz gerekir ki; çarpıntı, nefes darlığı, halsizlik, çabuk yorulma, göğüs ağrıları (özellikle kısa süreli), dudak ve parmaklarda morarma, bacaklarda ödem, el ve ayaklarda başlayan soğukluk ve üşüme en belli başlı şikayetler olarak karşımıza gelecektir. İyi bir muayene ile, ritim bozuklukları dahil olmak üzere, kalbin, görevini yapamadığını gösteren tıbbi tespitleri muayenemizde saptamaktayız. Ardından da kardiyoloji bölümünün hastanın kalp/fonksiyonlarını değerlendirmek üzere bilgisine başvurmaktayız. Bu aşamada EKO, kalp sintigrafileri, efor testi, ritim monitörizasyonu için holter ve kalp anjiyografisinden faydalanmaktayız.

Bir Romatoid artrit hastasının kalp hastalığından korunması için yapılması gerekenleri de şöyle sıralayabiliriz;

1. Romatoid artrit tedavisi düzenli olmalıdır. Hastalık kontrol altına alınabilmelidir.
2. Tansiyon yani kan basıncı değerleri normal sınırlarda olmalıdır
3. LDL kolesterol dediğimiz ve halk arasında kötü kolesterol olarak adlandırılan değerin düşük olması sağlanmalı ve 100 değerine yakın olmak kaydıyla; 100-140 arasında tutulmalıdır.
4. Sigara içilmemeli veya bırakılmalıdır
5. Diyabet ise kan şekerinin düzenli olarak takip edilmesi ve normal sınırlarda olması sağlanmalıdır
6. Ailede kalp hastalığına bağlı erken kayıplar varsa, kardiyoloji bölümü ile birlikte kalbin düzenli muayene ve takibi yapılmalıdır
7. Fazla kilolar doğru biçimde ve kontrollü bir beslenme ile verilmelidir. Bunu kabaca boyumuzun santimetre olarak rakamı ile kiloyu aynı tutarak sağlayabiliriz. Mesela 1.55 cm boyu olan birisinin 55 kilo civarında olmaya çalışması önemlidir. Öte yandan agresif, kontrolsüz ve dengesiz diyet çabaları, bağışıklık sistemini bozacağı için dikkatli olunmalıdır.
8. Kilo alıp geri vererek yapılan beslenme şekillerinden kaçınılmalıdır. Kiloda sabit olmak, iniş ve çıkışlı değerlerden daha kıymetlidir.
9. Non-steroid anti inflamatuar dediğimiz ve sıklıkla ağrı kesici olarak bildiğimiz ilaçları kontrolsüz kullanmamalıyız.
10. Kortizon tedavisinde hedefi en düşük doz olarak benimsemeliyiz. Ancak, kortizon ihtiyacı varken, bu ilaçla ilgili ön yargılar nedeniyle kortizonu kullanmamak da ayrı ve büyük bir hata olacaktır.

Prof.Dr. Ahmet Mesut Onat

Gaziantep